لایحه بودجه 1403 ، انعکاس توجه دولت به شفافیت با ابزار فناوری اطلاعات

اسماعیل کفاشی

مدیر فضای مجازی سازمان امور مالیاتی کشور و پژوهشگر فضای سایبر

شفافیت فعالیت‌های دولتی یکی از شاخص‌های  مهم در ارزیابی  حکمرانی خوب و مردم سالاری است. وجود شفافیت در عملکرد و تصمیمات دولت، امکان ارزیابی دقیقتر و مطالبه  حقوق و منافع مشروع را برای  مردم میسر می کند. فناوری اطلاعات با فراهم کردن ابزارهایی از قبیل ارائه کارکردها، توزیع اطلاعات عادی، نمایش فرآیندهای مختلف، خدمات سریع و بی واسطه و ...، نقش مهمی در افزایش شفافیت دارد. این ابزارها به دولت امکان می‌دهند تا اطلاعات را به صورت برخط، به‌روز و قابل دسترس برای عموم منتشر کند. همچنین امکان برقراری تعامل سریع دو سویه را برای مردم و دولت فراهم می کند. از این منظر فناوری اطلاعات می‌تواند عاملی موثر برای تقویت شفافیت و مسئولیت‌پذیری دولت باشد.

یکی از مفاهیم شفافیت، بهبود مشاهده پذیری عملکرد دولت یا همان آشکار کردن اساس و استدلال تصمیمات و اقدامات دولت است. از این رهگذر مردم با درک شرایط و علل تصمیم های مختللف دولت، ضمن درک بهتر، به فهم مشترکی از یک موضوع با دولت میرسند. شفافیت عملکرد دولت می‌تواند تاثیر مثبتی بر تحکیم احساس همبستگی دولت و مردم داشته باشد. چرا که با شفافیت، مردم می‌توانند عملکرد دولت را نظارت، ارزیابی و مطالبه‌گری کنند و در صورت رضایت، دولت را حمایت و تقویت کنند. همچنین شفافیت باعث می‌شود که دولت مسئولیت‌پذیر و پاسخگو باشد و به نیازها و خواسته‌های مردم توجه کند. بدین ترتیب، اعتماد و ارتباط میان دولت و مردم افزایش یافته و سرمایه اجتماعی در جامعه تقویت می‌شود.

پیش نیاز تحقق اصل شفافیت برای دولت‌ها، استفاده از ابزارهای مختلفی است که به ارائه و کسب اطلاعات کمک کنند. از مهم‌ترین ابزارهای شفافیت می‌توان به کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات اشاره داشت که نقش توسعه ای دولت در بهبود فناوری اطلاعات، می تواند تاثیرات مثبتی بر بهبود شفافیت و متعاقب آن تداوم اعتماد عامه به حاکمیت داشته باشد. فناوری اطلاعات، ابزاری قدرتمند برای تسهیل دسترسی به اطلاعات است. دولت ها می توانند با توسعه فناوری اطلاعات، امکان دسترسی سریع، آسان و همه گیر به اطلاعات را فراهم کنند. این امر، می تواند باعث افزایش پاسخگویی، مشارکت، اعتماد و رضایت عمومی شود. لایحه بودجه 1403 انعکاس توجه دولت در این حوزه می باشد.

توجه به تامین هزینه های بهبود زیرساخت های ارتباطی ، توجه به شبکه های جدید ارتباطی ثابت و همراه ، جهت دهی ورود فناورهای نوظهور ارتباطی ، تجاری سازی ، عمومیت بخشیدن به فناوری های ارتباطی مرتبط با فضای سایبر از این دست اقدامات هستند. بدیهی است شفافیت مبتنی با فضای سایبر در دو عرصه توسعه زیر ساخت ها و الزام به  کاربرد بیشتر دستگاه های دولتی ، کارکرد فراگیرتری خواهد داشت.

امید است دولت با تداوم مسیر توسعه زیر ساخت های سخت افزاری و الزام به استفاده از سامانه ها و درگاه های مختلف الکترونیکی به این مهم دست یابد.